Als het goed is hebben inmiddels alle bewoners het verslag ontvangen. Mocht dat niet zo zijn, dan horen we dat graag.

Het waterschap versterkt bij voorkeur met grond. Dat is het duurzaamst, meest robuust en goedkoopst. Er zijn gevallen waar dat niet kan. Bijvoorbeeld als er onvoldoende ruimte is vanwege huizen of waardevolle natuur, of dat er bijvoorbeeld gasleidingen in de bodem zitten. In die gevallen werken we vaak met een constructie. Vanwege de  ruimtelijke kwaliteit kan het ook zijn dat we voor een klein stuk dijk kiezen voor een constructie.

Dat is aan het einde van ontwerploop 3 (mei 2020) bekend.

De komende jaren wordt de noordelijke Waaldijk tussen Gorinchem en Nijmegen versterkt. Dit is een uitgelezen kans om de uitstraling van de dijk een impuls te geven en de beleving te vergroten. Een Waaldijk met een gastvrij karakter, waar de fiets de hoofdgebruiker is en de auto te gast. Daarom hebben de gemeenten West Betuwe, Tiel, Neder-Betuwe, Overbetuwe, Nijmegen en Lingewaard met Waterschap Rivierenland, Provincie Gelderland en de ANWB het initiatief genomen om er gezamenlijk een ‘Gastvrije Waaldijk’ van te maken. Een 80 kilometerlange dijk met één uitstraling en dezelfde kenmerken.

De Gastvrije Waaldijk is niet alleen een route maar ook een bestemming op zichzelf. De dijk is een samenbindende lijn, niet alleen als grens tussen binnen- en buitendijks, maar juist ook als entree tot de uiterwaarden en het Waal-landschap. Dorpen hebben dorpsboulevards aan de rivier. Dijkopgangen zijn vormgegeven als herkenbare entrees.

De verhalen over waterveiligheid, het rivierpark Waal (de inrichting van de uiterwaarden) én de scheepvaart zijn leidend bij de rustpunten langs de dijk.

Nu er meer zicht is op de financiering kunnen de ontwerpteams van de dijkversterkingsprojecten de uitgangspunten voor de ontwikkeling van de Gastvrije Waaldijk gebruiken in de doorontwikkeling van hun ontwerp. Hierbij nemen zij de al eerder ingebrachte wensen van bewoners mee over bijvoorbeeld bankjes, bloemrijke dijken of uitkijkpunten. Zo wordt de Gastvrije Waaldijk ontworpen als een dijk waaraan bewoners, bedrijven en belanghebbenden hebben meegedacht en meegewerkt.

Het ontwerp houdt uiteraard rekening met verkeersveiligheid en beleefbaarheid. De nieuwe dijk wil rust en robuustheid uitstralen met alleen de noodzakelijke bebording en eenvoudige kleuren.

Juist de binnendijkse kant van de dijk voldoet niet aan de normen en is afgekeurd. (In vakjargon: de macrostabiliteit binnenwaarts is niet toereikend). Hierdoor kan de dijk aan de binnenkant afschuiven en is een oplossing aan de binnenzijde van de dijk nodig.  Een maatregel buitendijks draagt hier niet aan bij.

 

De damwandplanken worden via hoogfrequent trillen (HT) aangebracht. De planken worden er dus niet “ingeslagen”. We monitoren dit met aan de woning bevestigde meters, die de trillingen registreren.

De exacte lengte van de planken  en de positie zijn op dit moment nog niet bekend. In de keukentafelgesprekken hebben we  aangegeven dat de positie van de constructie in de dwarsprofielen (tekeningen) indicatief is. We verwachten dat  in mei 2020 lengte én positie definitief bekend zijn.  

De damwanden op de afbeeldingen, zoals we die met u besproken hebben aan de keukentafel,  zijn op dit moment nog indicatief. Het is dus nog niet precies duidelijk waar in het talud de damwand geplaatst wordt. Tot mei 2020 wordt hier nog aan gerekend. De uitkomst hiervan heeft geen effect meer op het ruimtebeslag. Eenheid van de dijk met de omgeving en het behouden van de huidige vorm van de dijkzijn zijn punten uit het ruimtelijk kwaliteitskader waar we zeker aandacht voor hebben.

Daar waar het kan, kiezen we voor een grondoplossing. Dat is het duurzaamst en goedkoopst en meest robuust. 

We gaan een excursie organiseren naar een project waar we de werkzaamheden bij de dijk kunnen laten zien. Dat zal niet in de directe omgeving van Slijk-Ewijk zijn, omdat zich hier de situatie (nog)  niet voorgedaan. Deze excursie krijgt overigens een algemeen karakter zodat ook andere dijkversterkingsprojecten kunnen aanhaken. Zodra een datum bekend is laten we u dit weten.

De taxatie van een woning vormt geen onderdeel van de nulmeting. Als  u denkt dat uw woning minder waard wordt door de dijkwerkzaamheden, kunt u dit bespreken met de grondverwerver.

Voordat de werkzaamheden starten laten we een bouwkundige opname maakt. De rapportage sturen we digitaal naar de eigenaar van de woning.

Voor de inspectie van de waterkering moet het waterschap op de grondberm kunnen komen. Ook als deze grond in eigendom is van iemand anders. Daarom maakt het waterschap daarover afspraken met de grondeigenaar (erfdienstbaarheid).

Bij een constructie in de dijk is erfdienstbaarheid niet aan de orde. Het talud met de constructie, is altijd in eigendom van het waterschap.

Over de gehele steunberm, van maaiveld tot aan de beheerstrook (eigendom WSRL) wordt een zakelijk recht gevestigd. Kortom, daar waar de grond onderdeel is van de waterkering wordt een zakelijk recht gevestigd.

De aannemer is in een bepaalde periode het eerste aanspreekpunt; dat is contractueel vastgelegd. Voor dijkversterking WoS is het waterschap na die periode uw aanspreekpunt .

We adviseren u na te vragen of bijkomende effecten van de (neven)projecten gemonitord worden. Zo wordt het gemakkelijker om onderscheid te maken tussen de effecten die het gevolg zijn van óf het ene project óf het andere project.

De termijnen van planschade (ook wel nadeelcompensatie genoemd)  en bouwkundige schade verschillen:

• De termijn voor het claimen van planschade/nadeelcompensatie is nog niet duidelijk. Maar het is aannemelijk dat dit 5 jaar na vaststelling van het Projectplan Waterwet (PPWW) zal zijn. Zodra hier uitsluitsel over is laten we u dit weten.
• Voor de bouwkundige schade geldt geen eindtermijn. Maar hoe langer u wacht met het melden van schade, hoe moeilijker het is om het causale verband met de dijkwerkzaamheden aan te tonen (en het waterschap gemakkelijker een schade zal afwijzen)

In oktober/november 2019 voerden we een hoogtemeting uit. Door hoogteboutjes op verschillende plaatsen in de woning aan te brengen, kregen we de “beweeglijkheid” van de ondergrond in beeld. Dat is de nulmeting (referentiemeting) die we ruim vóór de werkzaamheden uitvoerden.

Stel dat er tijdens de uitvoering van de dijkversterking schade ontstaat, die samen gaat met grote en significante  afwijkingen van de referentiemetingen. Dan is het aannemelijk dat er een causaal verband is met de dijkwerkzaamheden.

 

Tijdens het aanbrengen van de damwandplanken monitoren we op trillingen, en zorgen we dat de normen niet worden overschreden. Toch kunnen we niet uitsluiten dat er schade ontstaat.
Als de trillingsnorm langdurig wordt overschreden, leggen we de werkzaamheden stil  en gebruiken we een alternatieve methode om de constructie alsnog op diepte aan te brengen.

De duur van de werkzaamheden is per locatie/woning verschillend. Dit hangt af van het type maatregel. De voorbereidende werkzaamheden zijn steeds het afroven/graven van het bestaande dijktalud en de vrijkomende materialen tijdelijk in een depot naast het werk zetten.

Versterken met grond
Een dijkversterking met alleen grond is het makkelijkst en duurt het kortst. De hoogte en breedte van de berm bepalen de snelheid waarmee deze aangelegd kan worden. Maar ook een kleine berm vraagt voorbereiding en tijd.

Constructie
Als de oplossing een constructie is, komt er meer bij kijken. Na de voorbereidende werkzaamheden richten we het opstelplateau voor de heistelling in en graven de sleuf voor de constructie. Daarna voeren we de heistelling en de damwandplanken aan.  De snelheid van het inbrengen van de planken hangt af van de lengte van de plank en van de weerstand die de plank in de ondergrond ondervindt. Om een indruk te geven:  er is één dag nodig om 15 m planken te plaatsen met een planklengte van 10 meter in een “makkelijke” ondergrond. Overigens de exacte lengte van de planken  en de positie zijn op dit moment nog niet bekend. In de keukentafelgesprekken hebben we  aangegeven dat de positie van de constructie in de dwarsprofielen (tekeningen) indicatief is. We verwachten dat  in mei 2020 lengte én positie definitief bekend zijn.  

Na het inbrengen van de planken wordt eerst de heisleuf aangevuld en bouwen we laag voor laag het nieuwe dijktalud en/of berm op. Dan brengen we de bovengrond aan en zaaien het talud in.

Logistiek is het niet vanzelfsprekend dat alle werkzaamheden in een keer worden uitgevoerd. Dit hangt van de interne grondstromen, van het (gesloten) seizoen en de voortgang van de constructies De werkzaamheden kunnen hierdoor even stil komen te liggen.

Conclusie
Verschillende factoren bepalen de duur en snelheid van de werkzaamheden per woninglocatie. Het is onmogelijk om daar vooraf een concrete uitspraak over te doen.

Het materieel,  zoals de machines, voeren we met diepladers (vrachtwagen met aanhanger) aan.

Verder proberen we de grondstoffen (bijvoorbeeld klei en zand) die vrijkomen op de ene locatie zoveel mogelijk toe te passen op een andere locatie binnen het werk. Dit noemen we interne grondstromen. Hiervoor gebruiken we dumpers op speciale transportroutes langs de dijk en met veilige kruizingen.
De materialen/grondstoffen van buiten het project worden zoveel mogelijk via het water aangevoerd. Zo beperken we de overlast en onveilige situaties in de dorpskernen. Maar er zijn uitzonderingen, zoals het asfalt voor het nieuwe wegdek. Dat kan niet over water worden aangevoerd omdat het dan teveel afkoelt voor het verwerkt kan worden. Asfalt moeten we dus aanvoeren over de weg.
 

Op dit moment schrijven we aan de uitvoeringsplannen en hebben we overleg met gemeentes over omleidingsroutes. Die zullen naar verwachting in  mei 2020 bekend zijn. Ook kijken we naar de bereikbaarheid op perceel niveau.  Bewoners en bedrijven worden hierover benaderd als hun medewerking nodig is.

De bewegwijzering  naar percelen loopt via de omleidingsroutes, dit hangt af van de medewerking van de gemeentes. Te veel extra bewegwijzering komt de duidelijkheid (en dus ook veiligheid) van een omleidingsroute niet ten goede.

Met een constructie (bijv een damwand) of een steunberm maken we de dijk stabieler. Door de bermen of dijk  laag voor laag op te bouwen en te verdichten ontstaat een veilige nieuwe dijk. De aansluiting van de nieuwe berm op de bestaande is trapsgewijs/ingetand. De kans dat het nieuwe grondlichaam gaat afschuiven wordt hierdoor minimaal.

Kort na de versterking is de graszode aan de buitenkant van de dijk nog niet optimaal. Als er dan toch hoogwater komt, bestaat de kans op uitspoeling van de vers aangebrachte (klei)grond. Om dit te voorkomen plaatsen we speciaal en met krammen vastgezet doek in het buitentalud van de dijk. Dit is ook beschreven in het hoogwatercalamiteitenplan.